آلودگی آب

آب شرط وجود حیات می‌باشد و اکثر قریب به اتفاق واکنش های شیمیایی در محیط آبی صورت می‌گیرد. آب به علت پاره ای خواص ویژه اساسی نقش تنظیم کننده‌ ای در طبیعت داشته و آن را در برابر تغییرات ناگهانی دما حفظ می‌کند. آب بعد از مصارف گوناگون (خانگی، کشاورزی، صنعتی و …) تبدیل به پساب می‌شود. برای جلوگیری از آلودگی آب و محیط زیست توسط این پسابها باید راهکارهایی برای تصفیه و استفاده مجدد از آنها اتخاذ کرد. آب های آلوده‌ای که در کارخانجات و مراکز صنعتی تولید شده به ‌شدت سمی هستند و نمی‌توان برای مصارف خانگی استفاده کرد و برای برگشت دوباره به محیط زیست باید به ‌صورت دقیق تصفیه شوند.

فاضلاب های صنعتی
فاضلاب های صنعتی، فاضلاب هایی هستند که از صنایع مختلف حاصل می‌شوند و نسبت به نوع صنایع ترکیبات شیمیایی مختلفی دارند و وقتی وارد دریاها می‌شوند باعث آلودگی آب و مرگ آبزیان می‌گردند.

مواد شیمیایی موجود در فاضلاب های صنعتی
بسته به نوع کارخانه‌ها و محصول تولیدی آنها، ترکیبات شیمیایی و درصد آنها در پساب های صنعتی متفاوت است. اما از مهمترین این ترکیبات می‌توان به آرسنیک، سرب، کادمیم و جیوه اشاره کرد. این مواد از طریق پساب کارخانجات تهیه کاغذ، پلاستیک، مواد دفع آفات نباتی، استخراج معادن وارد آب های جاری و محیط زیست می‌شود.

فاضلاب های کشاورزی
در این فاضلاب ها سموم کشاورزی مانند هیدروکربن های هالوژنه، DDT، آلودین و ترکیبات فسفردار نظیر پاراتیون وجود دارد. مخصوصاً ترکیبات هالوژنه بسیار خطرناک هستند و هنگامی که توام با آب کشاورزی در لایه‌های زمین نفوذ نمایند یا به بیرون از محیط کشاورزی هدایت شوند، باعث ایجاد فاضلاب های کشاورزی فوق‌العاده خطرناک می‌شوند.

فاضلاب های شهری
این فاضلاب ها از مصرف خانگی آب حاصل می‌شود. در این پساب ها انواع موجودات ریز، میکروب ها، ویروس‌ها و چند نوع مواد شیمیایی معین وجود دارد که عمده‌ترین آن آمونیاک و نیز مقداری اوره می‌باشد. این فاضلاب ها باید از مسیرهای سر بسته به محل تصفیه هدایت گردند. جهت خنثی سازی محیط قلیایی این فاضلاب ها که محیط مناسب برای رشد و نمو میکروب هاست، از کلر استفاده می‌شود. آلاینده‌های موجود در فاضلاب های شهری به دو گروه آلاینده بیولوژیکی و آلاینده‌های شیمیایی تقسیم بندی میشوند. بیشتر آلاینده های شیمیایی از دفع پساب های خانگی شامل مصرف شوینده‌ها است که روز به روز مصرف آنها بیشتر می‌شود. این آلاینده‌ها به‌علت وجود عامل حلقوی در ساختمان مولکول شوینده (ABS)، غیر قابل تجزیه بیولوژیکی در تصفیه ‌خانه‌ها هستند. امروزه در کشور ژاپن و آمریکا شوینده حلقوی را تبدیل به خطی نموده‌اند که قابل تجزیه بیولوژیکی در تصفیه‌ خانه‌ها است. ولی در اکثر کشورها به ‌علت ارزان بودن (LABS) هنوز هم از این ماده در صنعت شوینده ها استفاده می‌شود.

سایر آلوده کننده ‌ها
 مواد جامد و رسوبات، مواد رادیواکتیو، مواد نفتی و آلوده کننده های حرارتی مثل نیروگاه ها.

گرد و غبار یا ریزگرد چیست؟

گرد و غبار یا ریزگرد، توده‌ای از ذرات جامد ریز غبار و گاه دود و … است که در جو پخش شده و دید افقی را میان ۱ و ۲ کیلومتر محدود می‌کند و برای بیماران تنفسی بسیار زیان‌ آور است.

در مریخ ریزگرد رویدادی تقریباً همیشگی است که گاه تا ارتفاع ۳۰ کیلومتری (بیش از ۵ برابر ارتفاع کوه دماوند از سطح دریا) بالا می‌رود و در فصل تابستان شدت گرفته و توفان‌ های شدیدی را ایجاد می‌کند.

یکی از دلایل بسیاری از انقراض‌ های بزرگ تاریخ، از جمله انقراض دایناسور‌ها ،پدیدهٔ ریزگرد است، زیرا این پدیده در موارد بحرانی با جلوگیری از تابش نور خورشید به زمین موجب زمستان جهانی می‌شود. صحرای بزرگ آفریقا، منطقه ساحل در شمال آفریقا و بیابان گبی، تاکلی ماکان در آسیای مرکزی از مناطق مهم منبع گرد و غبار در جهان بشمار می روند.

امروزه در آسمان ایران نیز به طور گسترده ای ریزگردها مشاهده می شوند اما هنوز سخت است تا بطور دقیق محاسبه کرد که این ریزگردها چه اندازه منشأ داخلی و چه اندازه منشأ خارجی دارند. اما آنچه در آن تردید نیست این است که ریزگردها عمدتاً منشأ داخلی دارند. که این منشاء های داخلی عبارتند از:
تالاب ها، زمین‌های کشاورزی در مناطق خشک، شخم زدن، فعالیت‌های گسترده خاکبرداری و جاده‌سازی‌ و چرای مفرط. برای توسعه یا تعدیل طوفان های گرد و غبار، بارندگی یک عنصر حیاتی بشمار می رود. چرا كه رطوبت سطحی زمین، پوشش گیاهی، فرآیندهای هوا دیدگی سنگ ها و قابلیت سکنی گزینی انسان در یک منطقه، تحت تاثیر بارندگی قرار دارد. حتی مقادیر کوچکی از رطوبت خاک، به شدت فرسایش بادی را محدود می کند. طوفان های گرد و غبار وقتی بوجود می آیند که مجموع بارش سالانه بطور قابل توجهی از بارش نرمال کمتر باشد. جالب است بدانید که آزمایش‌ های اولیه نشان می دهد که ریزگردها امروزه بیشتر منشأ تالابی دارند تا بیابانی! در گذشته گرد و خاک‌ ها در بستر تالاب ‌ها و رودخانه ‌ها رسوب می‌کردند ولی امروزه به دلیل سد سازی ناپایدار و نابودی میکروکلیما های مرطوب در مسیر رودخانه ‌ها در اثر احداث سد ها این ریزگرد ها به آسمان رفته و احتمالاً با تشدید آثار گرمای جهانی و پدیده‌های اقلیمی در سطحی بسیار گسترده پخش می‌ شوند. با تقویت پوشش گیاهی می توان تا حدودی از فرسایش بادی و تشدید این گرد و غبارها کاست زیرا که گیاهان زبری سطح را افزایش داده و در نتیجه سرعت باد را کاهش می دهند. سیستم ریشه گیاهان ذرات خاک را به هم چسبیده نگه داشته و با ایجاد سایه، رطوبت خاک را به طور موقت افزایش می دهند و بدین ترتیب قشر سطحی و خاک را تثبیت کرده و از حرکت باز می دارد. مقابله با این پدیده ی عظیم جهانی نیازمند روش ها و راه حل های کارآمدتری است که باید با کمک و همکاری تمام کشورهای جهان انجام گیرد.